Neden ?ngilizce konu?am?yoruz? Nas?l konu?abiliriz ?
Yazan: Belgin Ö?rek
"Neden ?ngilizce konu?urken zorlan?yorum? S?k?l?yorum? ?çerde neler oluyor? Y?llarca ?ngilizce dersleri, kurslar, özel ö?retmenlerden sonra hala i? ?ngilizce konu?maya geldi mi konu?am?yorum." diye utanan, s?k?lan, kendini yetersiz hisseden hatta suçlayan insan say?s? hiç de küçümsenemez. Bunun farkl? nedenleri var ku?kusuz. Oldukça yayg?n oldu?una inand???m bir neden, ana dilde dü?ünmek ve bunu ö?renilen dile çevirerek konu?ma stratejisi. Yani, Türkçe dü?ünmek; ancak ?ngilizce konu?maya çabalamak.
Bu bir al??kanl?k m?? Neden böyle bir strateji izlenir? Bu ki?iler yapt?klar?n?n fark?ndalar m?? Bir ki?inin Türkçe dü?ünüp ''?ngilizce konu?tu?unu nas?l anlar?z? Bu ki?ilerin ?ngilizce dü?ünebilmek için ne yapmalar? gerekir?
Ana dilde dü?ünme ve bunu, konu?ulmak istenen yabanc? dile çevirme stratejisini kullanan ki?iler konu?malar?na ba?lad?klar?nda uzun, kar???k, anlams?z söz dizinleri kullan?rlar. Oldukça yava?, dü?üne dü?üne konu?urlar. Ço?unlukla sözcük ve cümle aralar?nda "aa..?????h..." gibi bo?luk doldurucular kullan?rlar, Çünkü bir yandan konu?urken di?er yandan ne diyece?ini dü?ünür ve orada kullanaca?? sözcük veya kal?b?n ?ngilizce nas?l söylenece?ini bulmaya çal???rlar. Sürekli "?ngilizce olarak bu nas?l söylenir? ?u sözcük ne demektir?" diye dü?ünmektedirler.
Bu durumda zihin çok i?lem yapmaktad?r. Bu nedenle hem dü?ünceye odaklanamaz, hem de çeviri yapt??? diller -Türkçe''den ?ngilizce''ye- birbirinden yap?sal anlamda çok farkl? oldu?u için gramer olarak yanl??, hatta zaman zaman gülünç ifadeler ortaya ç?kabilir. Çok bilinen kli?e bir örnek vard?r bununla ilgili. "Morning moming where are you going?” Bu ki?iyle ?ngilizce ileti?im kurabilmek oldukça s?k?c? oldu?u gibi ba?ar?s?zl?kla sonuçlan?r.
Konu?an ki?i kendini yeterince ifade edemedi?i için ana dilinde konu?may? yeni sökmeye ba?lad??? y?llardakine benzer bir ruh hali ya?ar. ?ngilizce konu?ulan ortamlarda yetersizlik duygusuna kap?labilir. Bu durum bir iç çeli?ki yarat?r. Anadil deneyimleriyle donanm?? nöronlar durmadan dü?ünce üretirken, bunun d??a vurumu tam olarak gerçekle?emez.
Yani kendimizi d?? dünyada tam olarak gerçekle?tiremeyiz veya temsil edemeyiz. Bu ki?ilere "?ngilizce dü?ünün."dedi?iniz zaman bunu nas?l yapacaklar?n? bilemezler. "Nas?l yani ???." diye sormadan edemezler.
Niye ?ngilizce dü?ünmeli?
Çünkü, dü?ünme ve konu?ma ayn? sistemin parçaland?r. Bir bütünün parçalar? aras?nda uyum olmazsa, sistemde problem ya?an?r. Yani dü?ünme dili ile konu?ma dili ayn? olmal?d?r. Böylece konu?ma h?zlanacak ve anlam bütünlü?ünü bozacak hatalar yap?lmayacakt?r.
Fark?nda Olmadan Ö?renme [unconscious learning]
Yap?lan bir ara?t?rmaya göre; “Ö?renmenin yüzde 20''si bilinçli bir ?ekilde okul, kitap, ö?retmen yoluyla gerçekle?irken, yüzde 80''i fark?nda olmadan yap?lan bilinçd??? kay?tlar ile gerçekle?ir.” Ana dilimizi de bu ?ekilde ö?reniriz. Beynimiz, biz fark?nda olmadan ana dilimizi, konu?tu?umuz ortamda milyonlarca i?itsel ve görsel veriyi kaydeder. ?nsan sesleri ve onlar ile ilintili renk, koku, duygular?n hepsi birlikte biz fark?nda olmadan kaydedilmektedir. Beyin bu veriler üzerinde "ayn?"," farkl?", "...öyleyse…’ mant???n? kullanarak duydu?u seslerden olu?an sistemi, yani dilin ?ifresini çözer. Bir süre sonra öncelikle bize söylenenleri anlamaya, sonra da konu?maya ba?lar?z.
Yeni bir dil ö?renmeye ba?lad???m?zda belle?imizde bu dil ile ilgili yeni bir klasör aç?l?r. Bunu bir bölgede yer kaplayan alana benzetelim. Bölge belle?imiz olsun. Bu bölgede elbette ki anadil alan?m?z daha büyük yer kaplamaktad?r. Sonradan ö?rendi?imiz dilin kaplad??? alan daha küçüktür. Dü?ünmek için dü?meye bast???m?z? varsayarsak daha büyük olan alan daha bask?n olur. Böylece dü?ünme anadilde gerçekle?ir. Bir ileti?im ortam?nda bize ?ngilizce olarak söyleneni anlar?z. Ona cevap vermek için, zihnimizde anadilde dü?ünürüz. Sonra bu dü?ündü?ümüzü tekrar ?ngilizce’ye çevirmeye kalkar?z.
NELER YAPILAB?L?R?
Ana dilini konu?an insanlar ile sonradan ö?renilen dili konu?anlar aras?ndaki en önemli farklardan birisi ?udur: Ana dilini konu?an insan?n kendisini ifade edebilmek,için çok seçene?i vard?r. Yüzlerce farkl? biçimde kal?p kullanabilir. Seçenek zenginli?ine sahiptir. Sonradan ö?renilen dil kullan?l?rken ise ö?renilmi? kal?plar?n d???na ç?k?lamaz. Dolay?s?yla seçenekler, zengin de?ildir. Bu nedenle gerek sözel, gerekse yaz?l? ifade becerisinde ki?i s?n?rl? düzeyde kal?r.
Tekrar "alan" metaforuna dönersek, ö?renilmi? dilin bellekte kaplad??? alan?n s?n?rlar?n? ne kadar geni?letirsek, o dilde dü?ünmek o kadar mümkün olur.
Yani "fark?nda olmadan ö?renme" süreci zenginle?tirilmelidir.
Bunun için neler yap?labilir?Ö?renilen dilin konu?uldu?u ülkede bulunun
Bir dili ö?renirken o dilin konu?uldu?u ortamda olmak çok önemli. Öncelikle anadilimizi nas?l ö?rendi?imizi hat?rlayal?m. Beynimiz biyolojik olarak dil ö?renmeye programlanm??t?r. Do?al olarak, verilen kal?plan alg?lama ve bunlar? ayr??t?rarak depolama, anlamland?rma yetisine sahiptir.
??te bu nedenledir ki, biz ana dilimizi ö?renirken hiçbir özel çaba sarf etmedik. "Bilinçli ö?renme" süreci olmadan, hiçbir endi?e ve kayg? duymaks?z?n dinledik tüm söylenenleri. Böylece anadilimizi edindik..
?kinci dilin bellekte kaplad??? alan? geni?letebilmenin yollar?ndan birisi, ö?renilen dilin konu?uldu?u ülkeye gitmek, orada bir süre ya?amakt?r. Sokakta, al??veri?te, otobüste her yerde ?ngilizce konu?ulan bir ortamda bulunun. Ben ?ngilizce dilinin konu?uldu?u bir ülkeye, ?ngiltere''ye, ilk gitti?imde ilk ?a?k?nl???m? havaalan?nda ya?am??t?m. ?ki temizlik görevlisi kendi aralar?nda konu?uyorlard?.. Aç?kças? bu durum beni ?ok etmi?ti. Bizim y?llar süren çal??man?n sonunda gelemedi?imiz düzeyde bir ?ngilizce''yi büyük bir do?all?kla konu?uyorlard? ! Bu nedenle, ?ngilizce ö?renmek isteyenlere önerim, ?ngilizce konu?ulan bir ülkede k?sa veya uzun bir süre kalmalar? olacakt?r.
?ngilizce TV, film izleyin
Dinlerken mümkünse kulakl?k kullan?n. Böylece beyniniz, i?itsel dikkatiniz da??lmadan do?rudan kay?t yapabilir. Bu s?rada filmi anlamayabilirsiniz. Hiç önemli de?il. Unutmay?n, beyin do?al olarak dil kal?plar?n? bir süre sonra ayr??t?rma, benzetme becerisine sahiptir. Siz dinlemeye devam edin. Bir süre sonra hiç anlamad???n?z uzun bloklar halindeki söz dizinleri kendili?inden, anlayabildi?iniz daha küçük parçalara ayr?lacakt?r. Film izlerken ho?land???n?z dil kal?plar?n? yazaca??n?z bir defteriniz olsun. Bunlar? not al?n ve filmde duydu?unuz tonlamayla tekrarlay?n. Bunlar? yeri geldikçe kullanmaya özen gösterin. Ayn? filmi birden çok kez izleyin.
Filmin sesini k?s?n. Ki?ilerin ne söylediklerini hat?rlamaya çal???n, seslerini zihninizde canland?r?n. Filmdeki ki?ilerin ne dedi?i kadar nas?l söyledi?i de çok önemlidir. Bu nedenle ki?ilerin beden dillerine, mimiklerine, tonlamalar?na, özellikle dudak hareketlerine dikkat edin. Yeni ö?rendi?iniz dil kal?plar?n? onlar gibi konu?arak yüksek sesle prova edin, tekrarlay?n. Kendi kendinize konu?un. Mümkünse kendi sesinizi kaydedin.
Dinleyin. Filmdeki ile k?yaslay?n. Mükemmelli?i yakalayana kadar devam edin. Film ekran?n? görmeyecek ?ekilde oturun. Sadece sesleri dinleyin. Seslerden hangi sahne oldu?unu zihninizde canland?rmaya çal???n. Ç?karamad???n?z durumlarda ekrana bakabilirsiniz. Tüm bu al??t?rmalar keyifle tek ba??na yapabilece?iniz al??t?rmalard?r.
?ngilizce ?ark?lar Ö?renin
?ark? sözlerinin anlamlar?n? ara?t?r?n, ö?renin. ?ark? sözlerini yaz?n. Ezberleyin. Birlikte söyleyin. Söylerken anlam?n? dü?ünün. Ne kadar çok ?ark? ö?renirseniz dil alan?n?z?n s?n?rlar?n? o kadar geli?tirirsiniz. Özellikle sa? beyin i?levi olan ritim/müzik zekas? ve ritim haf?zas?, sol beyin i?levi olan sözel zeka ve haf?za ile birlikte tetiklendi?inde ö?renme çok uzun dönemli olarak gerçekle?ir. Bu anlamda, ?ark?lar ile dil becerinizi geli?tirmek sizin için hem çok zevkli, hem de beyin uyumlu bir tekniktir. Sonuç ise mükemmeldir.
?ngilizce Konu?abilece?iniz Ve Duyabilece?iniz Ortamlarda Bulunun
Ülkemiz bu aç?dan bir cennet. Özellikle Akdeniz ve Ege k?y?lar?m?z bu aç?dan bize çok zengin seçenekler sunuyor. Plajda gözlerimizi kapat?p güne?lenirken alfa duruma geçmi? beyin dalgalar?m?z, d??ar?dan gelen ?ngilizce konu?malar? hiç tereddüt etmeden beyne kaydeder.
Okuyun
?ngilizce kitap, dergi, gazete, bro?ür ne bulursan?z okuyun. Yan?n?zda t?pk? film seyrederken oldu?u gibi küçük bir cep defteriniz olsun. Be?endi?iniz ve kullanabilmeyi istedi?iniz dil kal?plar?n?, sözcükleri içinde bulundu?u cümle ile birlikte defterinize yaz?n ve tekrarlay?n. Bir kal?p veya sözcü?ün sizin olmas? demek, onu uzun dönemli haf?zaya atm?? olman?z demektir. Bellek ile ilgili ara?t?rmalar, yeni bir bilginin uzun dönemli belle?e yerle?ebilmesi için en az 7 kez tekrar edilmesini gerekti?ini belirtir.
....... devam ediyor



Alıntı











Bookmarks