benden size e?lenceli bir yaz?n?n çevirisi "arabas?z,tasas?z"

[lavinia]

Arabas?z Tasas?z

Benim bir ünikorn oldu?umu –biliyorsunuzdur, belki bir zamanlar gerçekten ya?am?? olan ama yüz y?llard?r kimsenin görmedi?i ?u fantastik yarat?klardan biri- dü?ünebilirsiniz. Dedelerimizin ate?in etraf?nda otururken bize masallar?n? anlatt??? ?u efsanevi hayvanlardan biri.

Tamam, belki ünikorn de?ilim ama en az?ndan ikinci en iyi ?eyim- Arabas? olmayan bir Amerikal?.

Bu tercih, bir anti-materyalist ideoloji göstergesi de?ildi. Çok basit bir ?ekilde al?nan bir karard? çünkü üç ?eyden ikisini yapabilecek kadar param vard?- Bir ev ve bir araba, bir çocuk ve bir araba ya da bir çocuk ya da bir ev sahibi olabilirdim. Zaten çocu?um oldu?u için zor olmad? karar vermek.

Ancak, bu tamamen Amerikan'ca olmayan bir karard?. E?er benim kültürümüze uzaktan bakan, kat?l?mc? olmaktansa gözlemci olarak kalan yan?m? biliyorsan?z, Amerika'da arabas?z ya?amak bu sebeplerden biridir. Di?er Amerikal?lar?n do?al kar??lad???, arabalar?n te?vik etti?i ya da zorlad??? davran?? biçimleri, bana kargo kültünün davran?? biçimleri kadar tuhaf geliyor.

Mesela, arabalar kafein nikotin ya da eroinden daha fazla ba??ml?l?k yap?yor. Bir kere araban?z oldu?unda, hayat?n?z? ölene kadar araban?z olacakm?? gibi bir varsay?m?n etraf?nda ?ekillendirmeye ba?l?yorsunuz. ??inizden, arkada?lar?n?zdan, marketlerden kilometrelerce uzakta bir evi seçerken bir kere bile dü?ünmüyorsunuz. Ve araban?z, bir gün öyle olmas? kaç?n?lmaz oldu?undan, bozuldu?unda ba??n?z büyük çok büyük derde giriyor. Yollarda kar buz f?rt?nas? olup geçi? imkans?z oldu?unda ki bunun da bir gün olmas? kaç?n?lmaz, ba??n?z yine büyük dertte. ??iniz nehrin bir yan?nda eviniz di?er yan?ndaysa ve BÜTÜN köprüler onar?m için ayn? anda kapat?ld?ysa, bu da kaç?n?lmazlardan biri, ba??n?z büyük dertte.

Fakat Amerikan araba sevdas? ile bizim ta??nmaya, de?i?ime duydu?umuz sevda birbiriyle yak?ndan ili?kili. E?er terk etmek üzerine bir olimpiyat düzenlense, alt?n gümü? ve bronz madalyalar Amerikanlara giderdi. Bazen kendimiz ve ailemiz için daha iyi bir ya?am kurmak ad?na ya?ad???m?z yeri terk ederiz. Ast?m yüzünden Arizona’ya gideriz, paray? vurma umuduyla Kaliforniya’n?n alt?n tarlalar?na veya Alaska’ya gideriz, kendi topraklar?m?z kuruyup uçtu?undan ye?il Kaliforniya’ya gideriz. ?? neredeyse her ?eyi b?rak?p oraya gideriz.

Tabiî ki bazen terk etmek de?il kaçmak oluyor yapt???m?z. Vergilerden kaç?yoruz (Düzenlense derece yapaca??m?z ba?ka bir olimpiyat dal?). Kötü okullardan ve kötüle?en ortamdan kaç?yoruz. Rengi de?i?ti?i için bulundu?umuz çevreden kaç?yoruz. Sorunlar? çözemeyen Beceriksiz ya da namussuz ?ehir hükümetlerinden kaç?yoruz. ??leri düzeltmek için çabalamaktansa kaçmak her zaman daha kolay.

Arabalara duydu?umuz sevdan?n bir di?er sebebiyse onlar sayesinde kendimize tan?yabildi?imiz ki?isel seçeneklerin fazlal???. Onlar sayesinde istedi?imiz yere istedi?imiz zaman gidebiliyoruz. Hareketlerimizi planlamak zorunda kalm?yoruz. Hemen o an, en sevdi?imiz bara gidip ta? hatunlar ya da sa?lam delikanl?lar tavlamaya karar verebiliyoruz. Ne otobüs tren saatlerini bilmek zorunday?z, ne de onlar nereye gidiyorsa oraya gitmek zorunday?z.

Bunun yan?nda, bizimle kimlerin gelece?ine de karar verebiliyoruz. Ya da Yaln?z da gidebiliyoruz. Yolda giderken sohbet edip kurla?abiliyor, sorunlar?m?z üzerine dü?ünebiliyor, müzik veya Rush Limbaugh (trafik s?k???kl???n?n yan?nda iyi giden harika ki?ilik) dineleyebiliyor, veya kahvalt? edebiliyor (Amerika drive-thru pencerelerinin ana vatan?d?r) ya da cep telefonuyla i?lerimizi yürütebiliyoruz.

Arabalar?m?zda her ne yap?yorsak yapal?m, bunlar? oldukça ferah, rahat bir ortamda yap?yoruz. Yabanc?larla beraber kuyruklarda beklemek zorunda kalmadan (Amerikanlar do?ru dürüst beklemeyi BECEREMEZLER), kalabal?k metrolarda ve otobüslerde s?k??madan, incecik ?eritlere as?lmadan, yüksek ses rap çalan kulakl?klar? dinlemek zorunda kalmadan, di?er insanlar?n vücutlar?n?n kötü kokular?n? duymadan, yeni yetmelerin dört kelimelik sözcük da?arc?klar? üzerine becerilerini sergilemelerine kulak misafiri olmadan, genç serseriler taraf?ndan tehdit edilmeden.

Ayr?ca, böylece kendi s?n?f?m?zdan ve de?erlerimizden olmayanlarla birlikte olmuyoruz. Siyaset ve i? dünyas?n?n liderlerinin neden i?çi s?n?f?ndan kopuk oldu?unu hiç merak ettiniz mi?

Ya?amlar?m?z?n bütün yönleri, araban?n olmazsa olmaz oldu?u varsay?m? üzerine kurulu durumda. Kasabalar, anayollar?n birle?ti?i uzak alanlarda kurulu, tek gereken, geni? bir otopark? olan büyük bir al??veri? merkezi, anayol üzerinde birkaç yer. Bu kasabalar, sonsuza kadar ço?alabilir, çünkü ortada insanlar?n yürüyebilece?i bir ?ehir merkezi yok. (asl?nda, yürümek o kadar uzak bir kavram ki, ço?u ?ehir d??? kasaban?n kald?r?m? bile yok) bu yerlerde ya?ayanlar mükemmel bagel, en iyi çikolata, en sahici Endonezya lokantas?na gitmek için yar?m saat araba sürmek için bir kere bile dü?ünmezler.

Arabalar yüzünden topluluklar?n do?as? da de?i?ti. 1950lerde kad?nlar?n arabas? yoktu, bütün gün evdelerdi ve arkada?lar?n? yak?n çevreden bulmak zorundayd?lar. ?imdi ise, arabalar?m?z bizi arkada?lar?m?z nerede ise oraya götürebildi?inden, arkada?lar?m?z? da farkl? çevrelerden seçebiliyoruz—birlikte çal??t???m?z insanlar, birlikte raketbol oynad???m?z insanlar, çocuklar? bizim çocuklar?m?zla ayn? izci kulübünde olan insanlar, seçmen e?itimi üzerine çal??an insanlar bizimle birlikte araba kullan?yorlar. ?imdi arkada?lar?m?z, co?rafyan?n de?il ilgi alanlar?n?n belirledi?i insanlar. Bu günlerde, kom?umuzun ismini dahi bilmeyebiliyoruz.

Çocuklar?m?z art?k tamamen yeni bir tür haline geldi—özel ?oförleri olan yarat?klar. Ebeveynler (genelde anneler) hayatlar?n? çocuklar?n? okula veya bale derslerine veya izci kulüplerine veya küçükler ligine veya okul müzikali provalar?na götürmek, ya da onlar için bir ula??m yolu ayarlama derdi etraf?nda ?ekillendiriyor. Çocuklar?m?z kendi arabalar? olana dek ba??ms?zl?klar?n? kazanamayacaklar?n? bilerek yeti?iyorlar.

Amerikan toplumunda, “Bugün ben bir adam?m” diyen Bar Mitzah?n’kine e? de?er gerçek bir kabul törenimiz yok. Ama buna en çok, ehliyetimizi ald???m?z ve ilk arabam?z? ald???m?z (ilk arabam?z? çarpt???m?z zaman da) yakla??yoruz. Araba ön koltukta annemiz ya da babam?z olmadan randevuya gitmemizi sa?l?yor. Onun sayesinde ba? ba?ayken öpü?mek için ilk giri?imimiz yapabiliyoruz. Onun sayesinde ebeveynlerimizin gitmememizi söyledikleri yerlere gidebiliyoruz. Ve araba ödemeleri, sigorta ve benzin masraflar? hayli çok oldu?undan gidip bir i? bulmak zorunlu oluyor böylece paray? ve zaman? kullanmay? ö?reniyoruz.

Politikalar?m?z? bile arabalar belirliyor. Bu yüzden yollar?m?z? beslerken toplu ta??may? açl?ktan ölmeye b?rak?yoruz. biz daima yar?-çevreciler olaca??z çünkü petrole--Orta Do?u’ya muhtaç olmak bizim kaderimiz.

?imdi diyeceksiniz, peki nas?l oldu da Amerika’da araban olmadan hayatta kalmay? ve bir çocuk büyütmeyi becerebildin?

Baz? ufak tefek zorluklarla. ??ime, markete,çama??rhaneye ve otobüs dura??na yak?n bir yerden ev ald?m. Gitmem gereken hemen hemen her yere ya yürüyerek ya bisikletle ya da otobüsle gidebiliyorum. Michigan’daki ailemi ziyaret etmek için periyodik olarak araba kiral?yorum. Nadiren, bisikletin selesine s??mayacak ?eyleri sat?n alacakken veya ta??yacakken arabas? olan arkada?lar?m? aray?p onlardan rica ediyorum.
……



yaz? daha devam ediyor asl?nda.. S?k?ld?m çevirdim bunu.. (orijinal yaz?n?n linkini bulunca veririm, translated by lavinia)