WAT'da Ö?renci Yan?lg?lar?, ?irket S?k?nt?lar? Hakk?nda
Selamlar Arkada?lar,
Yak?n tarihlerde TurkishWat ve özellikle Fiorex'in önderli?inde yay?nlanan
bilgilendirilmeniz amaçl? yönergelere ek olarak, piyasada olan olaylar? özet geçerek ö?rencilerin içinde bulundu?u yan?lg?lar? da buna ekleyerek, size az da olsa faydam?n dokunabilece?ini dü?ündüm.
Öncelikle Ben Akif, 3 kere bu programa kat?ld?m, bu sene 4.kez kat?laca??m. Akl?n?za gelebilecek her türlü s?k?nt?y? da ya?ayabilece?iniz güzel anlar? da hepsini fazlas?yla ya?ad???m? dü?ünüyorum.
Genel olarak geli?tirilebilecek olan bu konuya tecrübelerime dayanarak önce ö?renci daha sonra ?irket hatalar? olarak de?inece?im.
Ö?renci Yan?lg?lar?:
1. Para öncelikli ö?rencilerin yan?lg?lar?:
"Work and Travel USA allows international students to discover life in the United States with great flexibility and at an affordable cost. Most importantly you earn money while you "Discover America and Yourself"." (Work and Travel USA, Work in America)
Buradan anlad???m?z üzere Amerika'da para kazanmaktan çok, size getirilerinin daha önemli oldu?udur. Yani ö?renciler gelip görü?tüklerinde, ilk amaçlar? para olabiliyor. Evet ekstrem örnekler kar??n?zda olabilir maddi anlamda. Son yaz?mda yakla??k 9 000 dolar kazand?m. Ama bu demek de?ilki; giden herkes 9-10 bin kazanabilir. 2008 yaz?nda benimle ayn? ?ehirde bulunan bir arkada??m yakla??k haftada 60 saat çal???p 500 küsür dolar al?yordu tâki; bisiklet sürerken yere dü?üp kolunu k?rana kadar. Yakla??k iki hafta kolunu hiç k?p?rdatamad?, ve o süreç içinde çal??amad?. durum böyle olunca, en yo?un sezon olan yaz sezonunda, patronu, arkada??n eksik saatlerini ba?kalar?yla tamamlad?, hal böyle olunca geri iyile?ti?inde, eskisi gibi 60 saat yerine kontrat?nda yazan 32 saati almaya ba?lad? ve yaz? öyle tamamlad?. Özetle; Arkada? bisikletten dü?meseydi yaz sonunda 6-8 bin dolar kazanabilecekken, 3-4 bin ile yetinmek zorunda kald?.
2. ?irket gaz?na gelmi? ö?rencilerdeki, olmas? gerekenden çok stres yapma/az stres yapma sorunsal?:
?irket ara?t?rmas? yapt???m zamanlarda, gözlemledi?im ve sonra i?in içine girince farketti?im bir ?ey, Ofisler'deki dan??manlar?n, "Hayal satma" giri?imleri. Genelde 1-2 kez kat?lm?? ö?renciler, yeni kat?l?mc? ö?renciler için iyi bir referans kayna??d?r. Ancak bu çal??anlar part-time olarak ofistedir. Ö?renci gitmi?-gidememi?, s?k?nt? ya?am??-ya?amam?? bunlar umurlar?nda de?ildir. Alacaklar? 70-100 dolar komisyonu almak için, nabza göre ?erbet verirler. Zaten ilk iki cümle konu?madan sonra o ?erbetin k?vam? belli olur dan??man için. Ö?renci biraz e?lenceye yatk?nsa, "Orada ?u kadar arkada??n?z olur, bu kadar e?lenirsiniz, i? ç?k??lar? hep zaten house party olur, araba kiralars?n?z, mustang'ler
falan yani orada 100 dolar haftal???d?r, gezer tozars?n?z. ?? vereninizden 4 gün falan izin isteyebilirsiniz...." der.
Ö?renci bunun tam tersinde bir kafadan ise, yani amac? çok böyle
e?lenmek de?il de dilini geli?tirmek, ve para kazanmak ise ?erbetin yo?unlu?u hafifletilir. Dil konusunda geli?tirmek isteyen ö?rencinin ilk stres ya?ayaca?? yada kafas?nda kuraca?? durum "ya ingilizcem yeterli de?ilse" dir. Bu az yo?un ?erbetin içeri?ide dan??man?n dudaklar?ndan ?öyle dökülür."Dil konusunda s?k?nt? ya?ama hiç, kafana bile takma. Zaten
okulda ald???n dil e?itimi program için yeterli seviyede. Ha istersen biz uzman e?itmenlerce seni bi mülakata al?r?z ve seviyeni belirleriz ona göre yönlendiririz." ??te bu az ?erbetli konu?ma ö?rencinin yap?s?na ba?l? olarak, gereksiz bir stres de olu?turabilir, yada stres edip çabalamas? gereken yerlerde "zaten iyi ingilizcem çaba sarfetmeme ne gerek var bu kadar ders aras?nda" demesine de sebep olabilir. Dan??manlar genelde (bahsetti?im tarzda olanlar) toylard?r, ve hata yaparlar ama gençlikleri ve bu programa "kat?lm??" olmalar? onlar?n bu kusuralar?n? ö?renciye göstermez. Dikkat edilmesi gereken bir nokta bu.
3. "Bi Abd'ye gidelim, orada ikinci i? de bulucam!" hayalindeki s?k?nt?lar:
Evet 2. i? hatta 3. i? yapma imkan?n?z vard?r. Bunun garantisini size kimsecikler buradayken veremez. Veren yalan söyler. Yada "bulursunuz" vaatlerine de bel ba?lanmamal?. Öyleki, çal??t???m yerde 6 i?i olan bir özbek çocuk var iken, (evet yanl?? yazmad?m alt?!)tek i?inden 16 saat alan ve asl?nda Türkiye'den ?u s?ralar çoook me?hur(!) olan firmalardan gelmi? çocuklar ayn? ?ehirdeydi. Hatta ayn? evde kal?yorlard?. O yüzden bu hayal için temkinli olun. Borçlan?rken ona göre borçlan?n.
4. "Ucuz ?irket kesin bir bit yeni?i var bu i?te"
Önyarg?l? olarak yukar?daki cümleyle yakla?mak yanl?? oldu?u gibi, temkinsiz bir ?ekilde 100 dolar fark için de rezil olmamak laz?m. bu dengeyi iyi ayarlaman?z laz?m. Misal self placement olay? ?irketlere 400-450 dolara mâl oluyorken, Full placement olay? 600-700 dolar aras?na mâl olur. Bu da demek oluyorki; 250 dolara work and travel self yazan reklamlar?n inand?r?c?l??? gözden geçirilmeli. Her sponsor bir havuz olu?turur, içinde 1000 civar? i? koyar, yada daha fazla. Sonra dünyan?n heryerindeki acentalara yollar. Misal; sizin istanbul'da W&T ofisinden görüntüledi?iniz bir i?i o an Rusya'da görür, Bulgaristan'da, Moldova'da. Dolay?s?yla elimizde 5000 i? var demek çok da önemli bi art? de?ildir ?irket için sadece güzel göz boyan?r. Sponsor firman?z çok önemlidir. ?irketin çal??t??? sponsor yelpazesinin geni?li?i size daha rahat bir havuzdan i? bulman?za sebep olur. Uzun laf?n k?sas?, i?ini birazc?k düzgün yapan 1000 dolarl?k ?irket ve 1600 dolarl?k ?irket ayn? hizmetleri sunabilir.
Gelelim ?irket'lerdeki baz? s?k?nt?lara.
1. 50-100 dolarl?k kesintiler için ö?renciye zindan edilen Yaz aylar?:
Arkada?lar self placement ile full aras?nda sirketlere maliyet aç?s?ndan fark yakla??k 180 dolard?r. Misal, X ?irketine, ben self ö?renci olarak gittim, "job offer"?m? verdim. daha sonra bu ?irket o formu Sponsora yollay?p, DS formlar?n? size getiriyor. Buraya kadar olmas? gereken prosedür. Afedersiniz ama ben öyle insanlar biliyorum ki; benim getirdi?im job offer'la 20 farkl? ds ba?vuran, oradaki isim yerinde oynama yap?p DS alan ?irket görevlileri... Neden? Aradaki 180 dolarl?k fark için. hmm.. Pekala, en pahal?s?ndan i? sat?n al?p full placement yapt???n?zda zaten yüzde yüz kazanm?yormusunuz bu paradan? nedir bu h?rs? de?er mi ö?rencilerin emeklerine ve paralar?na?
2. Not ortalamas? sorununa verilen cevaplar;
Yukar?da bahsetti?im, programa daha önce kat?lm?? komisyoncu ofis görevlisi, 1.9 ortalamal? potansiyel ö?rencisine derki "bir?ey olmaz ben 1.8 ile geçen sene alm??t?m vizeyi". Yanl??! böyle bir ö?üt verilirmi? sen 50-100 dolar alacaks?n diye, 131 dolar?n? neden riske at?yorsun arkada??n bu ö?üdünle?
- Sözle?melerin yap?lmamas? dolay?s?yla hak iddia edilememesi,
- ödenmeyen sponsor paralar?,
- kar??l?kl? güven olmad??? için imzalanan senetler,
- günü gününe geçiktirilmeyen ö?rencilerin ödemelerine kar??l?k, geçiken DS formlar?,
- Craigslist'den i? bulmalar
- ABD Kar??lamas? yalan?,
- 2000(!) y?l?ndan beri tecrübe, (2001'de türkiyeye gelmi? program)
- Ticaret ahlak?na yak??mayan ?ekilde, birbirlerini kötülemeleri
- Gel önce gidelim abd'ye orada i? bulal?m, seni 2 gün konaklatal?m NY'da hikayesi...
- Aldat?c? Reklamlar.
bu maddelere'de birer birer yazacakt?m ama zaten aç?k seçikler, laf kalabal??? yapmak istemedim. Evet, en çok Ö?rencinin gönderildi?i 2. Ülke olabiliriz ama Work n Travel ve yurtd??? e?itimi sektör kültürü olarak sonlara do?ru s?ralan?yoruz.
Herkese;
?irket, Eyalet, ?? Tercihlerinde Ba?ar?lar diliyorum.
Bütün Turkishwat ailesini selaml?yorum.
Alıntı
Bookmarks